Η Χαλκιδική είναι ένας απέραντος ελαιώνας. Όπου κι αν γυρίσει το βλέμμα κανείς, βλέπει ένα δάσος από ελαιόδεντρα με αυτό το χαρακτηριστικό γκριζοπράσινο χρώμα. Από το όρος Μελίτων, τους πρόποδες του Χολομώντα, τους κάμπους του Πολυγύρου, της Ορμύλιας, της Ολύνθου, των Μουδανιών μέχρι και τη χερσόνησο της Παλλήνης, οι ελαιώνες φτάνουν μέχρι τη θάλασσα. Το κλίμα της περιοχής και η μορφολογία του εδάφους ευνοούν την παραγωγή της ελιάς.

Αναφορές και ευρήματα για την καλλιέργεια της στη Χαλκιδική υπάρχουν από την αρχαιότητα, ωστόσο η συστηματική ενασχόληση με την ελαιοκομία ξεκίνησε στα μέσα του 19ου αι. Η ελαιοκαλλιέργεια στη Χαλκιδική σήμερα καταλαμβάνει έκταση 360.000 στρεμμάτων με 6 εκατομμύρια ρίζες. Καλύπτει δηλαδή το ένα τρίτο περίπου της καλλιεργούμενης έκτασης του Νομού. Το 60% του πληθυσμού της Χαλκιδικής ασχολείται με την καλλιέργεια και τα προϊόντα της ελιάς, ενώ υπάρχουν περισσότερες από 150 μεταποιητικές μονάδες.  Το 43% της εγχώριας παραγωγής επιτραπέζιας ελιάς προέρχεται από τη Χαλκιδική. Η ετήσια παραγωγή υπολογίζεται σε 120.000 τόνους ελιές, που μπορεί να φτάσει και τους 150.000 τόνους σε καλή χρονιά.  Το 95% της ελιάς Χαλκιδικής εξάγεται σε 45 χώρες σε όλο τον κόσμο, ενώ η παραγωγή ελαιολάδου υπολογίζεται σε 7.000 τόνους και διατίθεται κυρίως στην εγχώρια αγορά.

Η συγκομιδή των καρπών γίνεται με τα χέρια με σκάλες, μεταξύ 15 Σεπτεμβρίου και 15 Οκτωβρίου.
Η σύνθεση των καρπών της Χαλκιδικιώτικης ελιάς είναι πλούσια σε ασβέστιο, σίδηρο και σε ω3 λιπαρά, ενώ η περιεκτικότητά της σε συνολικά λιπαρά είναι σχετικά χαμηλή. Έχουν μοναδική γεύση, υψηλή θρεπτική αξία και για αυτό δίκαια κατατάσσονται ανάμεσα στις καλύτερες ποικιλίες του κόσμου. Οι επικρατούσες – γηγενείς ποικιλίες είναι :

Χονδροελιά Χαλκιδικής

Χαλκιδικής

Στρογγυλολιά (γαλανή, πρασινολιά )

Τα προϊόντα που παρουσιάζουν εμπορικό ενδιαφέρον είναι η  πράσινη ελιά Χαλκιδικής, προϊόν ΠΟΠ,  που διατίθεται ολόκληρη ή επεξεργασμένη (σε ροδέλες, εκπυρηνωμένη ή γεμιστή με σκόρδο, πιπεριά, αμύγδαλο, εσπεριδοειδή, κτλ), η τσακιστή ελιά, η μαύρη σταφιδάτη Χαλκιδικής, που αφήνεται στο δέντρο να ωριμάσει, να μαυρίσει και μετά τη συγκομιδή να ζυμωθεί στο αλάτι.  Παράγονται επίσης και άλλα προϊόντα από την ελιά, όπως η πάστα από πράσινη ή μαύρη σταφιδάτη ελιά, το αγουρέλαιο, προϊόν ΠΟΠ και το ελαιόλαδο. Προϊόν ΠΟΠ είναι και το εξαιρετικό παρθένο ελαιόλαδο “Γαλανό Μεταγγιτσίου”, ένα προϊόν ιδιαίτερης γεύσης  και χαμηλής οξύτητας. 

Η στρογγυλολιά καλλιεργείται κυρίως στη Σιθωνία, έχει μικρότερες απαιτήσεις σε πότισμα και χρησιμοποιείται για την παραγωγή ελαιόλαδου, ιδιαίτερα ποιοτικού, που το κάνει περιζήτητο σε όλο τον κόσμο. Το εξαιρετικά παρθένο ελαιόλαδο της Χαλκιδικής, έχει έντονο πράσινο χρώμα, πλούσιο άρωμα, χαμηλή οξύτητα, ενώ χαρακτηριστική είναι η πιπεράτη επίγευση του. Έχει υποβληθεί φάκελος προκειμένου να πιστοποιηθεί ως προϊόν ΠΟΠ και το ελαιόλαδο της ποικιλίας αυτής.